Önemli Açıklama
Kaldıraçlı alım satım işlemleri sonucunda kar elde edebileceğiniz gibi zarar riskiniz de bulunmaktadır. Bu nedenle işlem yapmaya karar vermeden önce, karşılaşabileceğiniz riskleri anlamanız ve kısıtlarınızı dikkate alarak karar vermeniz gerekmektedir.
Bu amaçla, kaldıraçlı alım satım işlemlerine ilişkin olarak Seri:III-39.1 sayılı “Yatırım Kuruluşlarının Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Tebliği”nin (Tebliğ) 25. maddesinde öngörüldüğü üzere “Kaldıraçlı Alım Satım İşlemlerine İlişkin Risk Bildirim Formu”nda yer alan aşağıdaki hususları anlamanız gerekmektedir.
Tanımlar:
Kaldıraçlı Alım Satım İşlemi: Yatırılan teminat tutarı karşılığında, her türlü döviz, mal, kıymetli maden ve Kurulca belirlenecek diğer varlıkların kaldıraçlı olarak elektronik ortamda alım satımı işlemlerini,
Aracı Kurum: Sermaye Piyasası Kurulu’ndan “Kaldıraçlı Alım Satım İşlemleri Yetki Belgesi” almış olan aracı kurumu
Elektronik İşlem Platformu: Aracı Kurum’un sahibi olduğu kaldıraçlı alım satım işlemlerinin gerçekleştirileceği bilgisayar yazılımını,
Kaldıraç Oranı: İşlem yapmak için yatırılan teminat tutarı karşılığında alınabilecek pozisyon tutarını gösteren oranı
Başlangıç Teminat Tutarı: Aracı Kurum’un kendi takdiri ile belirlediği, Müşteri’nin yeni pozisyon açabilmesi için gerekli olan minimum Özkaynak Tutarıdır.
Sürdürme Teminat Tutarı: Aracı Kurum’un kendi takdiri ile belirlediği, Müşteri’nin Açık Pozisyonunu sürdürebilmek için sağlaması gerekli olan asgari Özkaynak Tutarı’dır.
İşlem yapacağınız aracı kuruluş ile Kaldıraçlı alım satım işlemlerine ilişkin olarak imzalanacak “Kaldıraçlı Alım Satım İşlemleri Çerçeve Sözleşmesi”nde belirtilen hususlara ek olarak, aşağıdaki hususları anlamanız çok önemlidir.
1. Yetkili kuruluş nezdinde açtıracağınız hesap ve bu hesap üzerinden gerçekleştirilecek tüm işlemler için Sermaye Piyasası Kurulu tarafından çıkartılan ilgili her türlü mevzuat ve benzeri idari düzenleme hükümleri uygulanacaktır.
2. Kaldıraçlı alım satım işlemleri çok risklidir. Kaldıraç etkisi nedeniyle, düşük teminatla işlem yapmanın piyasada lehe çalışabileceği gibi aleyhe de çalışabileceği ve bu anlamda kaldıraç etkisinin tarafınıza yüksek kazançlar sağlayabileceği gibi yüksek zararlara da yol açabileceği ihtimali daima göz önünde bulundurulmalıdır. Ters fiyat hareketleri sonucunda aracı kuruma yatırdığınız paranın tümünü kaybedebilirsiniz.
3. Kaldıraçlı alım satım işlemleri Aracı Kurumun sahibi olduğu elektronik işlem platformu üzerinden elektronik ortamda gerçekleştirilir. Kaldıraçlı işlemler Borsa’da işlem görmezler. Kaldıraçlı işlemlerde ihraççı bulunmaz ve Piyasa Yapıcılı sistemi uygulanmaz.
4. Kaldıraçlı işlemlerde uygulanacak kaldıraç oranı 100:1’i geçemez.
5. Kaldıraçlı alım satım işlemlerinde Aracı Kurum Müşteriye karşı taraf olarak pozisyon alır. Dolayısıyla gerçekleştireceğiniz işlemler neticesinde zarar etmeniz halinde Aracı Kurum kar elde edecektir.
6. Kaldıraçlı alım satım işlemlerinde açmış olduğunuz veya açmak isteyeceğiniz her pozisyonun teminatını teşkil etmek üzere başlangıç teminatı bulundurmak zorundasınızdır. Başlangıç teminatı ve sürdürme teminatı Aracı Kurumla yapacağınız çerçeve sözleşmede belirtilen oranlar dahilinde uygulanacak olup, sürdürme teminatının altına düşmeniz durumunda Aracı Kurum hesaptaki pozisyonları kapatmaya yetkilidir.
7. Aracı kurumun yapacağınız işlemlere ilişkin tarafınıza aktaracağı bilgiler ve yapacağı tavsiyelerin eksik ve doğrulanmaya muhtaç olabileceği tarafınızca dikkate alınmalıdır.
8. Kaldıraçlı alım satım işlemlerine ilişkin olarak aracı kurum personelince yapılacak teknik ve temel analizin kişiden kişiye farklılık arz edebileceği bu analizlerde yapılan öngörülerin gerçekleşmeme olasılığının bulunduğu dikkate alınmalıdır.
9. Kaldıraçlı işlemlere ilişkin vermiş olduğunuz emir Aracı Kurumun söz konusu emre ilişkin olarak başka bir kuruluş nezdinde korunma amaçlı olarak almış olduğu pozisyonun karşı tarafça iptal edilmesi veya fiyatının değişmesi halinde iptal edilebilecek veya emrin gerçekleşeceği fiyat değiştirilebilecektir.
10. Yabancı para cinsinden yapılan işlemlerde, yukarıda sayılan risklere ek olarak kur riskinin bulunduğu, kur dalgalanmaları nedeniyle Türk Lirası bazında değer kaybı olabileceği, devletlerin yabancı sermaye ve alım satım hareketlerini kısıtlayabileceği, ek ve/veya yeni vergiler getirebileceği, alım satım işlemlerinin zamanında gerçekleşmeyebileceği bilinmelidir.
11. Kaldıraçlı alım satım işlemlerinde size sunulan parite fiyatları ve “spread”ler en iyi fiyat durumunu yansıtmayabilir.
12. Aracı kurum tarafından kaldıraçlı alım satım işlemleri sonucunda kayba uğramayacağınız, kaybınızın kontrol altında tutulacağına veya kayba uğramanız durumunda ek teminat çağrısı yapılacağı konularında garanti verilemeyeceğini dikkate almanız gerekmektedir.
Kaldıraçlı İşlemlerin Alım Satım İşlemlerine İlişkin Komisyon, Ücret, Vergi Tutar ve Oranları
| Komisyon | Ücret | Vergi Tutar ve Oranı | |
| Kaldıraçlı İşlem |
İşbu kaldıraçlı alım satım işlemleri risk bildirim formu, yatırımcıyı genel olarak mevcut riskler hakkında bilgilendirmeyi amaçlamakta olup, kaldıraçlı alım satım alım satımından ve uygulamadan kaynaklanan tüm riskleri kapsamayabilir. Dolayısıyla tasarruflarınızı bu tip işlemlere yönlendirmeden önce dikkatli bir şekilde araştırma yapmalısınız.
Gerçekleştireceğim kaldıraçlı işlemlerde Aracı Kurumun işlemlerin karşı tarafı olduğunu ve işlemle neticesinde zarar etmem halinde Aracı Kurumun kar edeceğini ve belirtilen diğer hususları okuyup, anladığımı; işbu esasların uygulanması sırasında yatırımcı kuruluşun kusuru veya ihmali nedeniyle doğabilecek zararlarımı talep ve dava haklarım saklı kalmak kaydıyla özgür iradem sonucu bu " Kaldıraçlı Alım Satım İşlemlerine İlişkin Risk Bildirim Formu"nu imzaladığımı ve Form’un bir örneğini aldığımı kabul ve beyan ederim.
Önemli Açıklama
Sermaye piyasasında gerçekleştireceğiniz pay ve/veya pay benzeri diğer kıymetlerin alım satım işlemleri sonucunda kâr elde edebileceğiniz gibi zarar etme riskiniz de bulunmaktadır. Bu nedenle, işlem yapmaya karar vermeden önce, pay piyasasında karşılaşabileceğiniz riskleri anlamanız, mali durumunuzu ve kısıtlarınızı dikkate alarak karar vermeniz gerekmektedir.
Bu amaçla, Seri:III-39.1 sayılı “Yatırım Kuruluşlarının Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Tebliği”nin (Tebliğ) 25. maddesinde öngörüldüğü üzere “Pay ve Pay Benzeri Diğer Kıymetlere İlişkin Risk Bildirim Formu”nda yer alan aşağıdaki hususları anlamanız gerekmektedir.
Tanımlar
Borsa: Borsa İstanbul A.Ş.’dir.
Pay Piyasası: Pay ve pay benzeri diğer kıymetlerin işlem gördüğü Borsa İstanbul A.Ş. nezdinde kurulmuş olan piyasadır.
Paylar ve Pay Benzeri Diğer Kıymetler: Pay, Borsa Yatırım Fonu, Varant, Sertifika ve Rüçhan Hakkı Kuponlarını ve SPK tarafından pay benzeri kıymet olarak kabul edilebilecek diğer kıymetleri ifade eder. Paylar ve pay benzeri diğer kıymetler, ikincil piyasada işlem görürler.
Paylar: Paylar, anonim ortaklıklarca ihraç edilen ve anonim ortaklık sermaye payını temsil eden kıymetli evrak niteliğinde kaydi varlıklardır.
Borsa Yatırım Fonları: Borsa Yatırım Fonları (BYF), bir endeksi baz alan, baz aldığı endeksin performansını yatırımcılara yansıtmayı amaçlayan ve payları borsalarda işlem gören yatırım fonlarıdır. BYF’ler, baz aldıkları endeksteki payları ya da diğer enstrümanların (altın, tahvil, döviz vb.) getirisini yansıtmakta ve riskini taşımaktadır. BYF’lerin ihraçsı Fon Kurucusu olan Portföy Yönetim Şirketi’dir.
Varantlar: Varant, elinde bulunduran kişiye, dayanak varlığı ya da göstergeyi önceden belirlenen bir fiyattan belirli bir tarihte veya belirli bir tarihe kadar alma veya satma hakkı veren ve bu hakkın kaydi teslimat ya da nakit uzlaşı ile kullanıldığı menkul kıymet niteliğindeki sermaye piyasası aracını ifade eder. Varant satın alan yatırımcı ödediği bedel karşılığında bir dayanak varlığı değil, o dayanak varlığı alma ya da satma hakkını satın alır. Varantların Borsa’da işlem görebilmeleri için, ihraççıları ya da ihraççıların anlaştıkları aracı kurumlar tarafından yürütülecek bir piyasa yapıcılık faaliyeti ile desteklenmeleri gereklidir. Piyasa yapıcı kurum likit ve düzenli bir piyasa oluşmasına yönelik olarak sürekli alım satım emri (kotasyon) vermekle yükümlüdür.
Sertifikalar: Sertifikalar, tıpkı varantlar gibi ihraççıyı yatırımcıya karşı mali yükümlülük altına sokan finansal araçlardır. Sertifika ihracı dolayısıyla elde edilen fonlar ihraççının şahsi mali sorumluluğu altındadır. Bu nedenle ihraççının mali durumu, ödeme kabiliyeti, kredibilitesi gibi faktörlerin yatırım sırasında göz önünde bulundurulması önem arz etmektedir. Sertifikalar, yatırımcısına önceden belirlenmiş koşulların oluşması durumunda alacak hakkı veren menkul kıymet niteliğindeki yapılandırılmış finansal ürünlerdir. Sertifikaların Borsa İstanbul’da işlem görebilmeleri için, ihraççıları ya da ihraççıların anlaştıkları aracı kurumlar tarafından yürütülecek bir piyasa yapıcılık faaliyeti ile desteklenmeleri gereklidir. Sertifikalar, Kurumsal Ürünler Pazarı altında yer alan “Sertifika Pazarı” nda işlem görürler.
İhraççı Şirket: Pay ve Pay Benzeri Diğer Kıymetleri ihraç eden anonim ortaklıklardır.
Pay Piyasasında İşleyiş Esasları
Pay Piyasası’nda işlemler elektronik alım satım sistemi aracılığıyla fiyat ve zaman önceliği kuralı baz alınarak “Sürekli Müzayede”, “Piyasa Yapıcılı Sürekli Müzayede” ve “Tek Fiyat” yöntemlerinde otomatik olarak gerçekleşmektedir. İşlemler biri sabah diğeri öğleden sonra olmak üzere iki ayrı seansta yapılmaktadır. Her iki seansın başında “Açılış Seansı” düzenlenmekte olup ikinci seansın sonunda ise ayrıca “Kapanış Seansı” düzenlenmektedir.
Pay Piyasasında alım satıma aracılık işlemleri aşağıdaki pazarlarda gerçekleştirilmektedir:
Ulusal Pazar
Ulusal Pazar kotasyon kriterlerini (faaliyet süresi, karlılık, asgari halka açık kısmın piyasa değeri ve halka arz oranı gibi çeşitli kriterler) sağlayan şirketlerin payları işlem görmektedir.
Kurumsal Ürünler Pazarı
Menkul kıymet yatırım ortaklıkları, gayrimenkul yatırım ortaklıkları ve girişim sermayesi yatırım ortaklıkları payları ile borsa yatırım fonları katılma belgeleri, aracı kuruluş varantları ve sertifikalar kot içi pazar niteliğindeki Kurumsal Ürünler Pazarı'nda işlem görmektedir.
İkinci Ulusal Pazar
Küçük ve orta ölçekli şirketler, Ulusal Pazar’dan geçici veya sürekli olarak çıkartılan şirketler ile Ulusal Pazar için geçerli kotasyon ve işlem görme koşullarını sağlayamayan şirketler İkinci Ulusal Pazar’da işlem görmektedir.
Gözaltı Pazarı
Gözaltı Pazarı, belirli koşulların ortaya çıkması sonucunda, şirketlerin izleme ve inceleme kapsamına alınması durumlarında sürekli gözetim, denetim ve izleme ortamında, yatırımcıların devamlı ve zamanında bilgilendirilmesini sağlayacak önlemlerle birlikte payların Borsa İstanbul bünyesinde işlem görebileceği pazardır.
Toptan Satışlar Pazarı
Toptan Satışlar Pazarı, önceden alıcıları belirli olan veya olmayan, belirli bir miktarın üzerindeki pay işlemlerinin Borsa’da güven ve şeffaflık ortamında, organize bir piyasada gerçekleştirilmesini sağlamaktadır.
Rüçhan (Yeni Pay Alma) Hakkı Kupon İşlemleri
Payları Borsada işlem gören şirketlerin nakdi sermaye artışı yapmak üzere belirledikleri rüçhan hakkı kullanma süresi içinde, söz konusu payların üzerinde bulunan rüçhan haklarının alınıp satılması için, Borsaca belirlenecek süre içinde "R" özellik koduyla rüçhan hakkı kupon sıraları işleme açılır. Rüçhan hakkı kuponları, Pay Piyasasında geçerli olan kurallarla işlem görür.
Serbest İşlem Platformu (SİP)
Payları Borsa’da işlem görmeyen halka açık şirketlerin finansal durumlarının ve halka açıklık yapılarının değerlendirilmesi sonucunda SPK kaydındaki bazı şirketlerin payları Pay Piyasası bünyesinde oluşturulan SİP’de işlem görmektedir. SİP’te işlemler, Pay Piyasası pazarlarındaki seans saatleri içinde gerçekleşir ve “tek fiyat yöntemi” uygulanır. SİP’te gün içinde 4 kez emir toplanarak fiyat belirlenir. Şirket payları Platformda işlemlerin başlayacağı ilk gün, ilk seans serbest marj ile işlem görmeye başlar, işlem gerçekleşinceye kadar serbest marj uygulanır. İlk işlemin oluştuğu seansı izleyen seans, gerçekleşen işlemlerin ağırlıklı ortalama fiyatı üzerinden baz fiyat ve fiyat değişim sınırları hesaplanır ve uygulanır. Fiyat değişim sınırlarının hesaplanmasında kullanılacak fiyat marjı %10’dur. SİP’te işlem gören paylar brüt takas uygulamasına tabidir. A-B-C gruplaması yoktur ve buradaki paylar açığa satışa ve kredili menkul kıymet işlemlerine konu edilemezler.
İşlem yapacağınız aracı kuruluş ile pay ve pay benzeri diğer kıymetlerin alım satımına ilişkin olarak imzalanacak “Alım Satıma Aracılık Çerçeve Sözleşmesi”nde belirtilen hususlara ek olarak, aşağıdaki hususları anlamanız çok önemlidir.
1. Aracı kuruluş nezdinde açtıracağınız hesap ve bu hesap üzerinden Borsa’da gerçekleştirilecek tüm işlemler için Sermaye Piyasası Kurulu, Borsa ve Takas Merkezi tarafından çıkartılan ilgili her türlü mevzuat ve benzeri tüm idari düzenleme hükümleri uygulanacaktır.
2. Pay ve Pay Benzeri Diğer Kıymetlerin alım satımına ilişkin olarak Borsa’da gerçekleştireceğiniz işlemler riske tabidir. Piyasada oluşacak fiyat hareketi sonucunda Aracı Kuruma tevdi ettiğiniz menkul kıymetler ve nakit zarara uğrayabilir. Kredili işlem gerçekleştiriyorsanız fiyat hareketleri neticesinde tevdi etmiş olduğunuz menkul kıymetlerin ve naktin tamamını kaybedebileceğiniz gibi, zararınız yatırdığınız tutarı dahi aşabilecektir.
3. Pay Piyasasında işlem gören Pay ve Pay Benzeri Diğer Kıymetler genel ekonomik ve siyasi ortamdan kaynaklanan fiyat hareketlerinden ve spekülatif ve manipülatif nitelikteki işlemlerden etkilenebilecektir.
4. Pay ve Pay Benzeri Diğer Kıymetleri ihraç eden şirketlerin mali durumları bozulabilir, iflas edebilir ve şirket malvarlıklarına devlet tarafından el konulabilir. Bu durumda, Aracı kurum nezdinde yer alan hesabınızda menkul kıymetlerin değeri sıfırlanır.
5. Borsa, SPK ve Borsa düzenlemeleri çerçevesinde menkul kıymetleri pay piyasasında işlem gören İhraççı Şirketlerin işlem sıralarını kapatmaya, yükümlülüklerini yerine getirmeyen Şirketlere ait Pay ve Pay Benzeri Diğer Kıymetleri sürekli veya geçici olarak Borsa kotundan çıkarmaya yetkilidir.
6. Pay ve Pay Benzeri Diğer Kıymetlerin alım satımına ilişkin olarak gerçekleştirmeyi planladığınız işlemler için aracı kuruma asgari SPK mevzuatında belirlenen oranda teminat yatırmanız gerekmektedir. Teminat oranını sağlayamadığınız durumlarda vereceğiniz emirler kabul edilmeyecektir.
7. Pay piyasasında gerçekleşen işlemlerde takas günü işlemi izleyen ikinci iş günüdür (T+2). Bu süre içinde takas yükümlülüğünüzü yerine getirmemeniz halinde temerrüde düşmüş kabul edilirsiniz. Temerrüt halinde aracı kurum herhangi bir ihbar veya ihtarda bulunmaya, süre vermeye, adli veya idari mercilerden izin ya da onay almaya, teminatın açık artırma ya da başka bir yol ile nakde çevrilmesi gibi bir ön şartı yerine getirme yükümlülüğü olmaksızın teminat konusu sermaye piyasası araçlarını, borsa veya teşkilatlanmış diğer piyasalardaki değerlerinden aşağı olmamak üzere satabilir, satım bedelinden alacağını tahsil edebilir veya bu araçları mülkiyetine geçirerek değerini yükümlülüklerinizden mahsup edebilir.
8. Yatırım yapmış olduğunuz payları ihraç eden Şirketler tarafından bedelli veya bedelsiz sermaye artırımları yapılabilecektir. Şirketler tarafından bedelli kar dağıtımına karar verilmesi halinde, Aracı Kurum sermaye artırımına katılmak için gereken tutarı talep edebilir. Bedelli sermaye arttırımına katılmamanız halinde Şirkette sahip olduğunuz pay oranı düşecektir.
9. Pay piyasasında işlem gerçekleştirilmek üzere satış emri verildiğinde, bu emri karşılayan emir bulunmaması halinde Pay ve Pay Benzeri Diğer Kıymetlerin emrin verildiği anda satılamaması riski bulunmaktadır. Aynı şekilde Pay piyasasında işlem gerçekleştirilmek üzere alım emri verildiğinde de, bu emri karşılayan emir bulunmaması halinde, emrin verildiği anda alım işlemi gerçekleşmeyebilecektir.
Pay ve Pay Benzeri Diğer Kıymetlerin Alım Satım İşlemlerine İlişkin Komisyon, Ücret, Vergi Tutar ve Oranları
| Komisyon | Ücret | Vergi Tutar ve Oranı | |
| Pay | |||
| Varant | |||
| Borsa Yatırım Fonu | |||
| Rüçhan Hakkı Kuponu | |||
| Sertifikalar |
İşbu Pay ve Pay Benzeri Diğer Kıymetlere İlişkin Risk Bildirim Formu tarafınızı genel olarak mevcut riskler hakkında bilgilendirmeyi amaçlamakta olup, Pay ve Pay Benzeri Diğer Kıymetlerin alım satımından ve uygulamadan kaynaklanabilecek tüm riskleri kapsamayabilir. Dolayısıyla tasarruflarınızı bu tip yatırımlara yönlendirmeden önce dikkatli bir şekilde araştırma yapmalısınız.
(Borsa İstanbul A.Ş. Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası nezdindeki işlemlere ilişkindir)
Önemli Açıklama
Borsa İstanbul A.Ş. Vadeli işlem ve Opsiyon Piyasası nezdinde yapacağınız alım-satım işlemleri sonucunda kar elde edebileceğiniz gibi zarar riskiniz de bulunmaktadır. Bu nedenle, Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası’nda işlem yapmaya karar vermeden önce, piyasada karşılaşabileceğiniz riskleri anlamanız, mali durumunuzu ve kısıtlarınızı dikkate alarak karar vermeniz gerekmektedir.
Bu amaçla, vadeli işlem sözleşmesi ve opsiyon sözleşmesi alım satım işlemlerine ilişkin olarak Seri:III-39.1 sayılı “Yatırım Kuruluşlarının Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Tebliği”nin (Tebliğ) 25. maddesinde öngörüldüğü üzere “Vadeli İşlem Sözleşmelerine ve opsiyon sözleşmelerine ilişkin Risk Bildirim Formu”nda yer alan aşağıdaki hususları anlamanız gerekmektedir.
Tanımlar
Borsa: Borsa İstanbul Anonim şirketini,
Aracı Kurum: Borsa üyesi olan ve Sermaye Piyasası Kurulu’ndan “Türev Araçların Alım Satımına Aracılık Yetki Belgesi” almış olan aracı kurumu,
Piyasa: Borsa İstanbul A.Ş. Vadeli işlem ve Opsiyon Piyasası sözleşmelerinin işlem gördüğü piyasaları,
Vadeli İşlem Sözleşmesi: Belirli bir vadede, önceden belirlenen fiyat, miktar ve nitelikte ekonomik veya finansal göstergeyi, sermaye piyasası aracını, malı, kıymetli madeni ve dövizi alma veya satma yükümlülüğü veren sözleşmeyi,
Opsiyon Sözleşmesi: Opsiyonu alan tarafa belirli bir vadede veya belirli bir vadeye kadar, önceden belirlenen fiyat, miktar ve nitelikte ekonomik veya finansal göstergeyi, sermaye piyasası aracını, malı, kıymetli madeni ve dövizi alma veya satma hakkı veren, satan tarafı ise yükümlü kılan sözleşmeyi,
Uzun Pozisyon (Vadeli İşlem Sözleşmelerinde): Sözleşmenin vadesi geldiğinde sözleşmeye konu teşkil eden varlığı sözleşmede belirtilen fiyattan ve belirtilen miktarda satın alma ya da nakdi uzlaşmayı sağlama yükümlülüğünü,
Uzun Pozisyon (Opsiyon Sözleşmelerinde)
1. Alım opsiyonunda, sözleşmenin vadesinde veya vadeye kadar olan süre içinde sözleşmeye konu teşkil eden varlığı, sözleşmede belirtilen fiyattan ve belirtilen miktarda satın alma ya da nakdi uzlaşmada bulunma hakkını,
2. Satım opsiyonunda, sözleşmenin vadesinde veya vadeye kadar olan süre içinde sözleşmeye konu teşkil eden varlığı, sözleşmede belirtilen fiyattan ve belirtilen miktardan satma ya da nakdi uzlaşmada bulunma hakkını,
Kısa Pozisyon (Vadeli İşlem Sözleşmelerinde): Sözleşmenin vadesi geldiğinde sözleşmeye konu teşkil eden varlığı sözleşmede belirtilen fiyattan ve belirtilen miktardan satma ya da nakdi uzlaşmayı sağlama yükümlülüğünü,
Kısa Pozisyon (Opsiyon Sözleşmelerinde)
1. Alım opsiyonunda, sözleşmenin vadesinde veya vadeye kadar olan süre içinde sözleşmeye konu teşkil eden varlığı, sözleşmede belirtilen fiyattan ve belirlenen miktardan satma ya da nakdi uzlaşmayı sağlama yükümlülüğünü,
2. Satım opsiyonunda, sözleşmenin vadesinde veya vadeye kadar olan süre içinde sözleşmeye konu teşkil eden varlığı, sözleşmede belirtilen fiyattan ve belirtilen miktardan satın alma ya da nakdi uzlaşmayı sağlama yükümlülüğünü,
Ters İşlem - Pozisyon Kapatma: Aynı özelliklere sahip sözleşme bazında olmak kaydıyla, söz konusu sözleşmenin işlem gördüğü piyasadaki son işlem gününe kadar uzun pozisyon karşısında kısa pozisyon, kısa pozisyon karşısında ise uzun pozisyon alınarak pozisyonun tasfiyesini,
Opsiyon Primi: Opsiyon sözleşmesini alan tarafın, opsiyon sözleşmesini satan tarafa, sözleşmede yer alan haklar karşılığında ödemekle yükümlü olduğu primi,
Kullanım Fiyatı: Opsiyon sözleşmelerinde, sözleşmeye konu olan varlığın alım veya satım hakkının vade süresince veya vade sonunda kullanılabileceği fiyatı,
Uzlaşma Fiyatı: Gün sonlarında hesapların güncelleştirilmesinde kullanılmak üzere sözleşme türü bazında Borsa kuralları uyarınca hesaplanan fiyatı,
Pozisyon Limitleri: Her bir sözleşme, hesap ve/veya Borsa üyesi bazında, tüm teslimat vadelerinde toplam olarak veya aynı sözleşme türü bazında çeşitli teslimat vadelerinde ara toplam olarak sahip olunabilecek azami pozisyonu,
Başlangıç Teminatı: Pozisyon açılırken yatırılması zorunlu olan tutarı,
Sürdürme Teminatı: Piyasadaki günlük fiyat hareketleri karşısında güncelleştirilen teminat tutarlarının koruması gereken alt sınırı,
Takasbank veya Merkezi Karşı Taraf: Kurul tarafından Borsa İstanbul A.ş. Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda gerçekleştirilen işlemlere ilişkim olarak Merkezi Karşı taraf olarak belirlenen alıcıya karşı satıcı, satıcıya karşı aslıcı rolünü üstlenerek takasın tamamlanmasını taahhüt eden İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş.’ni veya Kurul tarafından başka bir kuruluşun veya başka piyasalar için başka kuruluşların Merkezi Karşı Taraf olarak belirlenmesi durumunda bu kuruluşları, ifade etmektedir.
İşlem yapacağınız aracı kuruluş ile vadeli işlem ve opsiyon sözleşmesi alım satım aracılığına ilişkin olarak imzalanacak “Türev Araçların Alım Satımına Aracılık Çerçeve Sözleşmesi”nde belirtilen hususlara ek olarak, aşağıdaki hususları anlamanız çok önemlidir.
1. Aracı kuruluş nezdinde açtıracağınız hesap ve bu hesap üzerinden Borsa İstanbul A.Ş. Vadeli işlem ve Opsiyon Piyasası’nda gerçekleştirilecek tüm işlemler için Sermaye Piyasası Kurulu, Borsa ve Takas Merkezi tarafından çıkartılan ilgili her türlü mevzuat ve benzeri tüm idari düzenleme hükümleri uygulanacaktır.
2. Vadeli işlem sözleşmesi ve opsiyon sözleşmesi alım satım işlemleri çeşitli oranlarda risklere tabidir. Piyasada oluşacak fiyat hareketleri sonucunda aracı kuruluşa yatırdığınız teminatın tümünü kaybedebileceğiniz gibi, kayıplarınız toplam teminatınızı dahi aşabilecektir.
3. Borsa İstanbul A.Ş. Vadeli işlem ve Opsiyon Piyasası’nda pozisyon almak üzere aracı kuruluş nezdinde açtıracağınız ve teminat yatıracağınız hesabınızdan piyasada alım-satım işleminde bulunacağınız her vadeli işlem (futures) sözleşmesi için en az Borsa’nın belirlediği tutarda bir başlangıç teminatı yatırılması gerekmektedir.
4. Aracı kuruluş tarafından yapılacak teminat tamamlama çağrılarını istenen süre içinde ve şekilde yerine getirilmesi, aksi takdirde hiçbir ihbara gerek duymadan pozisyonun piyasa değerinden, özen borcu çerçevesinde zararına da olsa kapatılmasına razı olunması gerekmektedir.
5. Borsa Yönetim Kurulu, mevzuatta yer alan belli koşulların varlığı halinde, vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinin vade bitim tarihlerini belirlemeye veya belirlenmiş olan vade bitim tarihlerini değiştirmeye ve pozisyonları tasfiye etmeye yetkilidir.
6. Bir opsiyon sözleşmesi alırsanız, opsiyonu kullanmadığınız takdirde riskinizi, opsiyon primi ve buna ek olarak ödeyeceğiniz komisyon ve diğer muamele ücreti ile sınırlamanız mümkündür.
7. Bir opsiyon satarsınız, görece küçük ters bir piyasa hareketinde, opsiyon satmakla elde ettiğiniz prim ödemesini aşabilecek sınırsız potansiyel kayıp riskini üstlenirsiniz. Opsiyonu yerine getirmeniz istendiğinde, bunun üzerinde herhangi bir kontrol yetkiniz yoktur. Dolayısıyla, sadece yüksek sermayeye sahip deneyimli kişiler opsiyon satmaya teşebbüs etmelidirler.
8. Opsiyonların birçok çeşidi vardır ve kendinizi bir taahhüt altına sokmadan önce, aracı kurumunuzla yatırım ihtiyaçlarınız ve tip sözleşmelere taraf olmanın içerdiği riskler konusunda fikir alışverişinde bulunmalısınız.
9. Borsa Yönetim Kurulu, piyasada işlem gören vadeli işlem sözleşmelerinin ve opsiyon sözleşmelerinin tümünde veya bir kısmında piyasa yapıcılık uygulamasını başlatabilir. Piyasa yapıcıları, sorumlu oldukları her sözleşme için, Yönetim Kurulunca belirlenen yetki ve esaslar çerçevesinde, alış ve satış emirleri veren ve bu emirler doğrultusunda işlem gerçekleştirip piyasaya likidite sağlayan kurumlardır.
10. Piyasanın sıkışık, likiditenin oldukça düşük olduğu, maksimum fiyat hareketinin gerçekleştiği bir ortamda, sistemde piyasa yapıcılığı mevcut ise; piyasa yapıcılarının en geniş banttan kotasyon verdikleri piyasa şartlarında, riski sınırlama imkanı veren “şarta bağlı emirler” ile “strateji emirleri” de dahil olmak üzere aracı kuruluş vasıtasıyla piyasaya iletilmesi istenilen emrin gerçekleşmeme ihtimali dikkate alınmalıdır.
11. Vadeli işlem sözleşmesinde “spread” (fark veya yayılma) pozisyonu almak normal şartlarda daha az risklidir. Ancak olağanüstü piyasa şartlarında yayılma pozisyonu vadeli işlemler piyasasında doğrudan uzun veya kısa pozisyon almaktan her zaman daha az riskli olmayabilir.
12. Kaldıraç etkisi nedeniyle, düşük teminatla işlem yapmanın piyasada lehe çalışabileceği gibi aleyhe de çalışabileceği ve bu anlamda kaldıraç etkisinin tarafınıza yüksek kazançlar sağlayabileceği gibi zararlara da yol açabileceği ihtimali göz önünde bulundurulmalıdır.
13. Borsa tarafından, hesap ve firma bazında belirlenen pozisyon limitine ulaşıldığı takdirde pozisyonunuzu kapatmak dışında vereceğiniz emirler piyasada gerçekleşmeyebilecektir.
14. Piyasadaki fiyat hareketleri, almış olduğunuz pozisyon aleyhine geliştiğinde hesabınız Borsa tarafından “riskli” hesap olarak belirlenebilir. Bu durumda Borsaya pasif emir girişi yapılamayabilecektir.
15. Aracı kuruluşun Borsa İstanbul A.Ş. Vadeli işlem ve Opsiyon Piyasası’nda yapacağınız işlemlere ilişkin tarafınıza aktaracağı bilgiler ve yapacağı tavsiyelerin eksik ve doğrulanmaya muhtaç olabileceği tarafınızca dikkate alınmalıdır.
16. Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinin alım satımına ilişkin olarak aracı kuruluşun yetkili personelince yapılacak teknik ve temel analizin kişiden kişiye farklılık arz edebileceği ve bu analizlerde yapılan öngörülerin kesin olarak gerçekleşmeme olasılığının bulunduğu dikkate alınmalıdır.
17. Yabancı para cinsinden menkul kıymetlerde, yukarıda sayılan risklere ek olarak kur riskinin olduğunu, kur dalgalanmaları nedeniyle Türk Lirası bazında değer kaybı olabileceği, devletlerin yabancı sermaye ve döviz hareketlerini kısıtlayabileceği, ek ve/veya yeni vergiler getirebileceği, alım-satım işlemlerinin zamanında gerçekleşmeyebileceği ve teslimat öngörülen sözleşmelerde fiziksel varlığın teslim edilmeme riskine de maruz kalınabileceği bilinmelidir.
18. Piyasa risk yönetimi Takasbank tarafından yapılır. Piyasada gerçekleştirilen işlemler için portföy bazında teminatlandırma yöntemi uygulanır. Takasbank, Takas Mevzuatı hükümleri çerçevesinde Piyasada gerçekleştirilen işlemlerde merkezi karşı taraftır. Vadeli işlem sözleşmelerinin vade sonu fiziki teslimat ile opsiyon kullanım, kullanım eşleme ve vade sonu kullanım esaslarına ilişkin olarak Takas Mevzuatı hükümleri uygulanır.
19. İşlemlerinize başlamadan önce, aracı kuruluşunuzdan yükümlü olacağınız bütün komisyon ve diğer muamele ücretleri konusunda teyit almalısınız. Eğer ücretler parasal olarak ifade edilmemişse, (sözleşme fiyatının belli bir yüzdesi dışında) ücretlerin parasal olarak size nasıl yansıyacağı ile ilgili anlaşılır örnekler içeren yazılı bir açıklama talep etmelisiniz. Komisyonun belli bir yüzde olarak tahsil edileceği durumlarda, sizin yatırdığınız paranın değil de, sözleşme değerinin belli bir yüzdesi olarak tahsil edileceği şeklinde anlaşmaya varmalısınız.
Vadeli İşlem Sözleşmelerinin ve Opsiyon Sözleşmelerinin Alım Satım İşlemlerine İlişkin Komisyon, Ücret, Vergi Tutar ve Oranları
| Komisyon | Ücret | Vergi Tutar ve Oranı | |
| Pay Opsiyon Sözleşmeleri | |||
| Pay Vadeli İşlem Sözleşmeleri | |||
| BIST 30 Endeks Opsiyon Sözleşmeleri | |||
| BIST 30 Endeks Vadeli İşlem Sözleşmeleri | |||
| DolarTL Vadeli İşlem Sözleşmeleri | |||
| EuroTL Vadeli İşlem Sözleşmeleri | |||
| EUR/USD Çapraz Kuru Vadeli İşlem Sözleşmeleri | |||
| DolarTL Opsiyon Sözleşmeleri | |||
| Altın Vadeli İşlem Sözleşmeleri | |||
| Dolar/Ons Altın Vadeli İşlem Sözleşmeleri | |||
| EgePamuk Vadeli İşlem Sözleşmeleri | |||
| Anadolu Kırmızı Buğday Vadeli İşlem Sözleşmeleri | |||
| Baz Yük Elektrik Vadeli İşlem Sözleşmeleri |
İşbu türev araçlar risk bildirim formu, yatırımcıyı genel olarak mevcut riskler hakkında bilgilendirmeyi amaçlamakta olup, vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinin alım-satımından ve uygulamadan kaynaklanabilecek tüm riskleri kapsamayabilir. Dolayısıyla tasarruflarınızı bu tip yatırımlara yönlendirmeden önce dikkatli bir şeklide araştırma yapmalısınız.
Önemli Açıklama
Sermaye piyasasında gerçekleştireceğiniz borçlanma araçlarının alım satım işlemleri sonucunda kâr elde edebileceğiniz gibi zarar etme riskiniz de bulunmaktadır. Bu nedenle, işlem yapmaya karar vermeden önce, Borçlanma Araçları Piyasasında karşılaşabileceğiniz riskleri anlamanız, mali durumunuzu ve kısıtlarınızı dikkate alarak karar vermeniz gerekmektedir.
Bu amaçla, Seri:III-39.1 sayılı “Yatırım Kuruluşlarının Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Tebliği”nin (Tebliğ) 25. maddesinde öngörüldüğü üzere “Borçlanma Araçlarına İlişkin Risk Bildirim Formu”nda yer alan aşağıdaki hususları anlamanız gerekmektedir.
Tanımlar
Borsa: Borsa İstanbul A.Ş.’dir.
Borçlanma Araçları Piyasası: Borçlanma araçlarının işlem gördüğü Borsa İstanbul A.Ş. nezdinde kurulmuş olan piyasadır.
Borçlanma Araçları veya Menkul Kıymetleştirilmiş Varlık ve Gelirlere Dayalı Borçlanma Araçları: İhraççıların borçlu sıfatıyla düzenleyip Kurul kaydına alınmak suretiyle ihraç ederek sattıkları menkul kıymet niteliğindeki kamu ve özel sektör borçlanma senetlerini,
Kamu Borçlanma Senetleri: Hazine Müsteşarlığı tarafından yurt içinde veya yurtdışında ihraç edilen borçlanma senetlerini ifade etmektedir. Hazine bonosu, devlet tahvili, TCMB Likidite Senetleri, Eurotahvil, Gelir Ortaklığı Senetleri ve Gelire Endeksli Senetler kamu borçlanma senedi niteliğindedir.
Özel Sektör Borçlanma Senetleri: Özel sektör şirketleri tarafından ihraç edilen borçlanma senetlerini ifade etmektedir. Banka Bonosu, özel sektör tahvilleri, Değiştirilebilir Tahvil, Hisse Senedine Dönüşebilir Tahvil özel sektör borçlanma senedi niteliğindedir.
İhraççı: Borçlanma araçlarını ihraç eden Hazine Müsteşarlığı veya özel sektörde faaliyet gösteren anonim ortaklıklardır.
Borçlanma Araçları Piyasasında İşleyiş Esasları
Borçlanma Araçları Piyasası’nda Türk lirası ve döviz ödemeli ihraç edilmiş, borçlanma araçları, menkul kıymetleştirilmiş varlık ve gelirlere dayalı borçlanma araçları, TCMB likidite senetleri ve Borsa yönetim Kurulu tarafından işlem görmesine izin verilen diğer sermaye piyasası araçları işlem görürler. İşlemler hafta içi her gün 09:15 ile 17:00 arasında yapılır. Borçlanma araçları Piyasasında, T.C. Hazine Müsteşarlığı tarafından Piyasa Yapıcı olarak belirlenen kuruluşlar piyasanın işleyiş kuralları çerçevesinde T.C. Hazine Müsteşarlığı tarafından belirlenen tüm ölçüt ihraçlar için piyasa yapıcı kotasyonu girebilirler. Borçlanma araçları, devlet ve özel sektör şirketleri tarafından ihraç edilmekte olup, ikincil piyasada işlem görürler.
İşlem yapacağınız aracı kuruluş ile imzalanacak “Alım Satıma Aracılık Çerçeve Sözleşmesi”nde belirtilen hususlara ek olarak, aşağıdaki hususları anlamanız çok önemlidir.
1. Aracı kuruluş nezdinde açtıracağınız hesap ve bu hesap üzerinden Borsa’da gerçekleştirilecek tüm işlemler için Sermaye Piyasası Kurulu, Borsa ve Takas Merkezi tarafından çıkartılan ilgili her türlü mevzuat ve benzeri tüm idari düzenleme hükümleri uygulanacaktır.
2. Borçlanma araçlarının alım satımına ilişkin olarak Borsa’da gerçekleştireceğiniz işlemler riske tabidir. Piyasada oluşacak fiyat hareketi sonucunda Aracı Kuruma tevdi ettiğiniz menkul kıymetler ve nakit zarara uğrayabilir. Kredili işlem gerçekleştiriyorsanız fiyat hareketleri neticesinde tevdi etmiş olduğunuz menkul kıymetlerin ve naktin tamamını kaybedebileceğiniz gibi, zararınız yatırdığınız tutarı dahi aşabilecektir.
3. Borçlanma Araçları Piyasasında işlem gören Menkul Kıymetler genel ekonomik ve siyasi ortamdan kaynaklanan fiyat hareketlerinden ve spekülatif ve manipülatif nitelikteki işlemlerden etkilenebilecektir.
4. Borçlanma araçlarını ihraç eden özel sektör şirketlerinin mali durumları bozulabilir, iflas edebilir ve şirket malvarlıklarına devlet tarafından el konulabilir.
5. Borsa, SPK ve Borsa düzenlemeleri çerçevesinde borçlanma araçları, borçlanma araçları piyasasında işlem gören İhraççı Şirketlerin işlem sıralarını kapatmaya, yükümlülüklerini yerine getirmeyen Şirketlere ait borçlanma araçlarını sürekli veya geçici olarak Borsa kotundan çıkarmaya yetkilidir.
6. Borçlanma araçları piyasasında gerçekleşen işlemlerde işlemlerin takası aynı gün (T+0), döviz ödemeli kıymetlerin takası ise en az 1 iş günü (T+1) valörlü olarak gerçekleştirilir. Bu süre içinde takas yükümlülüğünüzü yerine getirmemeniz halinde temerrüde düşmüş kabul edilirsiniz. Temerrüt halinde aracı kurum herhangi bir ihbar veya ihtarda bulunmaya, süre vermeye, adli veya idari mercilerden izin ya da onay almaya, teminatın açık artırma ya da başka bir yol ile nakde çevrilmesi gibi bir ön şartı yerine getirme yükümlülüğü olmaksızın teminat konusu sermaye piyasası araçlarını, borsa veya teşkilatlanmış diğer piyasalardaki değerlerinden aşağı olmamak üzere satabilir, satım bedelinden alacağını tahsil edebilir veya bu araçları mülkiyetine geçirerek değerini yükümlülüklerinizden mahsup edebilir.
7. Borçlanma araçları piyasasında işlem gerçekleştirilmek üzere satış emri verildiğinde, bu emri karşılayan emir bulunmaması halinde borçlanma araçlarının emrin verildiği anda satılamaması riski bulunmaktadır. Aynı şekilde alış emri verildiğinde de, bu emri karşılayan emir bulunmaması halinde, emrin verildiği anda alım işlemi gerçekleşmeyebilecektir.
Borçlanma Araçlarının Alım Satım İşlemlerine İlişkin Komisyon, Ücret, Vergi Tutar ve Oranları
| Komisyon | Ücret | Vergi Tutar ve Oranı | |
| Özel Sektör Borçlanma Senetleri | |||
| Kamu Borçlanma Senetleri |
İşbu Borçlanma Araçlarına İlişkin Risk Bildirim Formu tarafınızı genel olarak mevcut riskler hakkında bilgilendirmeyi amaçlamakta olup, Borçlanma Araçlarının alım satımından ve uygulamadan kaynaklanabilecek tüm riskleri kapsamayabilir. Dolayısıyla tasarruflarınızı bu tip yatırımlara yönlendirmeden önce dikkatli bir şekilde araştırma yapmalısınız.
Sermaye piyasalarında yapacağınız işlemler sonucunda kar elde edebileceğiniz gibi zarar riskiniz de bulunmaktadır. Bu nedenle, işlem yapmaya karar vermeden önce, piyasada karşılaşabileceğiniz riskleri anlamanız, mali durumunuzu ve kısıtlarınızı dikkate alarak karar vermeniz gerekmektedir.
Bu amaçla, III-39.1 sayılı “Yatırım Kuruluşlarının Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Tebliğ”in 25 inci maddesinde öngörüldüğü üzere “Yatırım Hizmet ve Faaliyetleri Genel Risk Bildirim Formu"nda yer alan aşağıdaki hususları anlamanız gerekmektedir.
Uyarı
İşlem yapmaya başlamadan önce çalışmayı düşündüğünüz kuruluşun yapmak istediğiniz sermaye piyasası işlemlerine ilişkin yetkisi olup olmadığını kontrol ediniz. Sermaye piyasası işlemleri konusunda yetkili olan banka ve sermaye piyasası aracı kurumlarını www.spk.gov.tr veya www.tspakb.org.tr web sitelerinden öğrenebilirsiniz. Risk Bildirimi
İşlem yapacağınız yatırım kuruluşu ile imzalanacak “Çerçeve Sözleşme”de belirtilen hususlara ek olarak, aşağıdaki hususları anlamanız çok önemlidir.
1. Yatırım kuruluşu nezdinde açtıracağınız hesap ve bu hesap üzerinden gerçekleştirilecek tüm işlemler için Sermaye Piyasası Kurulu, borsalar ve takas merkezleri tarafından çıkartılan ilgili her türlü mevzuat ve benzeri tüm idari düzenleme hükümleri uygulanacaktır.
2. Sermaye piyasası işlemleri çeşitli oranlarda risklere tabidir. Piyasada oluşacak fiyat hareketleri sonucunda yatırım kuruluşuna yatırdığınız paranın tümünü kaybedebileceğiniz gibi, kayıplarınız yapacağınız işlemin türüne göre yatırdığınız para tutarını dahi aşabilecektir.
3. Kredili işlem veya açığa satış gibi işlemlerde kaldıraç etkisi nedeniyle, düşük özkaynakla işlem yapmanın piyasada lehe çalışabileceği gibi aleyhe de çalışabileceği ve bu anlamda kaldıraç etkisinin tarafınıza yüksek kazançlar sağlayabileceği gibi zararlara da yol açabileceği ihtimali göz önünde bulundurulmalıdır.
4. Yatırım kuruluşunun piyasalarda yapacağınız işlemlere ilişkin tarafınıza aktaracağı bilgiler ve yapacağı tavsiyelerin eksik ve doğrulanmaya muhtaç olabileceği tarafınızca dikkate alınmalıdır.
5. Sermaye piyasası araçlarının alım satımına ilişkin olarak yatırım kuruluşunun yetkili personelince yapılacak teknik ve temel analizin kişiden kişiye farklılık arz edebileceği ve bu analizlerde yapılan öngörülerin kesin olarak gerçekleşmeme olasılığının bulunduğu dikkate alınmalıdır.
6. Yabancı para cinsinden yapılan işlemlerde, yukarıda sayılan risklere ek olarak kur riskinin olduğunu, kur dalgalanmaları nedeniyle Türk Lirası bazında değer kaybı olabileceği, devletlerin yabancı sermaye ve döviz hareketlerini kısıtlayabileceği, ek ve/veya yeni vergiler getirebileceği, alım satım işlemlerinin zamanında gerçekleşmeyebileceği bilinmelidir.
7. İşlemlerinize başlamadan önce, yatırım kuruluşunuzdan yükümlü olacağınız bütün komisyon ve diğer muamele ücretleri konusunda teyit almalısınız. Eğer ücretler parasal olarak ifade edilmemişse, ücretlerin parasal olarak size nasıl yansıyacağı ile ilgili anlaşılır örnekler içeren yazılı bir açıklama talep etmelisiniz. İşbu sermaye piyasası işlemleri risk bildirim formu, müşteriyi genel olarak mevcut riskler hakkında bilgilendirmeyi amaçlamakta olup, sermaye piyasası araçlarının alım satımından ve uygulamadan kaynaklanabilecek tüm riskleri kapsamayabilir. Dolayısıyla tasarruflarınızı bu tip yatırımlara yönlendirmeden önce dikkatli bir şekilde araştırma yapmalısınız.
Yukarıdaki tüm hususları okuyup, anladığımı; işbu esasların uygulanması sırasında Aracı Kurumun/Bankanın kusuru veya ihmali nedeniyle doğabilecek zararlarımı talep ve dava haklarım saklı kalmak kaydıyla özgür iradem sonucu bu “Yatırım Hizmet ve Faaliyetleri Genel Risk Bildirim Formu”nu imzaladığımı ve bundan sonra Sözleşme’yi imzalayarak Form’un bir örneğini aldığımı kabul ve beyan ederim.
EMİR GERÇEKLEŞTİRME POLİTİKALARI
I- TANIM VE KISALTMALAR:
Bu prosedürde geçen;
Kanun: 06/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nu,
TebliğA: 11/07/2013 gün ve 28704 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan III-37.1 Yatırım Hizmetleri ve Faaliyetleri İle Yan Hizmetlere İlişkin Esaslar Hakkında Tebliği (Yatırım Hizmetleri Tebliği’ni),
TebliğB: 17/12/2013 gün ve 28854 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan III-39.1 Yatırım Kuruluşlarının Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Tebliği (Yatırım Kuruluşları Tebliği’ni),
Rehber: 23/09/2014 tarih ve 28/953 s.k. sayılı Yatırım Hizmet ve Faaliyetleri İle Yatırım Kuruluşlarına İlişkin Rehberi,
Kurul: Sermaye Piyasası Kurulu’nu (SPK),
Borsa: Borsa İstanbul Anonim Şirketi’ni (BIST),
MKK: Merkezi Kayıt Kuruluşu’nu,
Takasbank: İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş.’yi,
VIOP: Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nı,
Yetkili Yatırım Kuruluşu: Kurul tarafından emir iletimi ile yetkilendirilmiş ve TFG Istanbul Menkul Değerler A.Ş ile emir iletimine aracılık kapsamında sözleşme imzalamış olan aracı kurumu,
Kurum : Emir iletimi yetkisi bulunan dar yetkili kurumu , (TFG Istanbul menkul Değerler A.Ş.’yi)
Menkul Kıymet: Ortaklık veya alacaklılık hakkı sağlayan, belli bir meblağı temsil eden, yatırım aracı olarak kullanılan, dönemsel gelir getiren, misli nitelikte (birbiriyle aynı), seri halinde çıkarılan, ibareleri aynı olan ve şartları Kurul tarafından belirlenen kıymetli evrakı,
Alım Emri: Yatırımcının Kurum’a, Menkul Kıymet'in satın alınması için; yazılı, sözlü veya telefon, faks, internet veya diğer iletişim araçlarını kullanarak yaptığı bildirimi,
Satım Emri: Yatırımcının Kurum’’a Menkul Kıymet'in satılması için yazılı, sözlü veya telefon, faks, internet veya diğer iletişim araçlarını kullanarak yaptığı bildirimi
Emir: Alım emri, satım emri veya alım-satım emrini,
Limit Fiyatlı Emirler: Fiyat ve miktarın girildiği ve girildiği anda kısmen veya tamamen işlem olmazsa, gerçekleşmeyen, kısım fiyat ve zaman öncelik sıralamasına uygun olarak payın bekleyen (pasif) emirleri arasına yazılan emirleri,
Kalanı İptal Et Emirleri (KİE): Fiyat ve miktarın girildiği, ancak sisteme gönderildiği anda hiç işlem görmezse tamamının, kısmen işlem gördüğü durumda görmeyen kısmın emir dosyasına pasif olarak yazılmayarak, sistem tarafından otomatik olarak iptal edildiği bir emirleri,
Özel Limit Fiyatlı Emirler (OLFE): Emir miktarının sıfır “0” olarak girildiği, sadece fiyat verilerek sisteme aktarılan emirleri,
Özel Limit Değerli Emirler (OLDE): Özel limit fiyatlı emirlerin belirli bir tutar sınırı konmuş şeklini, sistemin belirtilen tutardan fazla olmamak şartıyla, girilen limit fiyat seviyesini de dikkate alıp, en iyi fiyatlı emirlerden itibaren işlem gerçekleşmesine olanak sağlayan, eğer belirtilen fiyat seviyesine ulaşmadan girilen tutar karşılandıysa, daha fazla işlem olmasına sistem izin verilmeyen ve pasife yazılamayan yani girildiği anda karşı tarafta emir varsa işlem gören, aksi takdirde otomatik olarak sistem tarafından iptal edilen bir emir türünü,
Açılış Fiyatlı Emirler (AFE): Açılış seansı süresince yalnızca miktar belirtilerek fiyatsız girilen emirleri,
Kapanış Fiyatlı Emirler (KFE): Kapanış seansı süresince yalnızca miktar belirtilerek fiyatsız girilen emirleri,
Talimat: Yatırımcının menkul kıymet alım satım emirleri, virman, ödeme, EFT, havale talimatı; rüçhan hakkı kullanım talebi vb. ve bu tür taleplerle sınırlı kalmayan, yasal mevzuat çerçevesinde yatırımcının yerine getirilmesini talep ettiği tüm işlemlere ilişkin talimatları,
İnternet işlemleri: Aracı Kurum’un tahsis etmiş olduğu şifre kullanılmak suretiyle internet ve benzeri iletişim ortamları kanalıyla yapılan emir, talimat, talep, bildirim ve diğer işlemler dahil tüm işlemleri,
Kredili Alım: Sermaye Piyasası Mevzuatı’nda yer alan esaslar çerçevesinde kredi kullanılması suretiyle yatırımcı tarafından sermaye piyasası aracı alınmasını,
Açığa Satış: Sahip olunmayan sermaye piyasası araçlarının satılması ya da satışa ilişkin emrin verilmesini,
Fiyat Önceliği: Daha düşük fiyatlı satış emirlerinin, yüksek fiyatlı satış emirlerinden; daha yüksek fiyatlı alım emirlerinin, düşük fiyatlı alım emirlerinden önce işlem görmesini sağlayan öncelik kuralını,
Zaman Önceliği: girilen emirlerde fiyat eşitliği olması halinde, sisteme zaman açısından daha önce kaydedilen emrin daha önce işlem görmesini sağlayan öncelik kuralını,
İşlem Teminatı: Yatırımcının kaldıraçlı alım-satım işlemi gerçekleştirmek için aracı kurum nezdinde bulundurması gereken teminatı,
Başlangıç teminatı: Yatırımcı tarafından pozisyon alabilmek için ödenen ve kaldıraçlı varlık çifti/kaldıraçlı varlık bazında belirlenen Kaldıraç Oranı üzerinden hesaplanan miktarı,
Sürdürme teminatı: Piyasadaki günlük fiyat değişikliklerine bağlı olarak güncellenen teminat tutarının koruması gereken en alt düzeyi,
Pozisyon kapama: Uzun pozisyon (alım) karşısında kısa pozisyon (satım), kısa pozisyon karşısında uzun pozisyon alınmasını,
Pozisyon kapama seviyesi (Stop-out seviyesi): Bir kaldıraçlı ürüne ait pozisyonun taşınması için gerekli teminat tutarının sürdürme seviyesinin düşebileceği en alt seviyeyi, ifade eder.
II- İŞ AKIŞ PROSEDÜRLERİ
A) YATIRIMCI HESAPLARININ AÇILMASI:
1) Kurumumuzda hesap açmak isteyen yatırımcıların hesap açma amacı anlaşıldıktan ve kimlik tespiti yapıldıktan sonra, Kurumumuzun dar yetkili aracı kurum olduğu, müşteri emirlerinin ancak Kurumumuz ile sözleşme imzalamış olan yetkili Yatırım Kuruluşu aracılığı ile iletilebileceği, bu nedenle Yetkili Kuruluş ile de ayrıca sözleşme imzalaması gerektiği bildirilir.
2) Müşterinin hesap açma amacına ve işlem yapacağı sermaye piyasası araçlarına uygun olarak gerekli risk bildirim formları müşteriye bir örneği verilmek suretiyle imzalatılır.
3) Müşteri bilgileri, hesap açılışının uygun olup olmadığının tespiti amacıyla Yetkili Kuruluş ile paylaşılır.
4) Yetkili Kuruluş tarafından hesap açılması uygun görülen müşterilerle 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair mevzuat çerçevesinde kimlik tespiti yapılır.
5) Hesap açılacak müşteri adayının Sermaye Piyasası Kurulu nezdinde yasaklı müşteri olup olmadığı kontrol edilir, yasaklı müşterilere yasaklı olduğu süre içerisinde hesap açılamaz.
6) Hesap açılacak müşteriler için “Uygunluk Testi” yapılır. Uygunluk testi sonuçlarına göre müşterilere hangi hizmetlerin sunulabileceği tespit edilir ve bu sonuç müşteri adayı ile paylaşılır.
7) Müşteri adayının profesyonel müşteri olup olmadığı kontrol edilir. Profesyonel müşteri tanımına girmeyen tüm müşterilere “Genel Müşteri” olarak hesap açılır.
8) Kaldıraçlı alım satım işlemi yapmak isteyen müşterilere hesap açılabilmesi için deneme hesabı yükümlülüğünün yerine getirilmiş olması şarttır. Ayrıca, bu müşteriler hesap açılsa bile işleme başlayabilmek için Kurul’un belirlediği tutarda asgari teminatı hesaplarına peşin olarak yatırmak zorundadırlar.
9) Hesap açılmasının uygunluğu Genel Müdür veya Emir İletimine Aracılık Birimi Sorumlusuna aittir.
10) Müşterilerle imzalanan sözleşmelerin onaylı bir kopyası, Kurumda kalan sözleşme aslı üzerine müşteri tarafından “Okudum, anladım, bir örneğini teslim aldım” yazılması ve imzalanması sağlanarak verilir.
11) Müşteri sözleşmeleri Kurum merkezinde klase ve muhafaza edilir.
12) Yetkili yatırım kuruluşunda da hesap açılan müşterilerin Kurumumuzda bulunan risk bildirim formları ve varsa diğer hesap açılış belgelerinin birer örneği yetkili yatırım kuruluşuna da gönderilir.
B) YATIRIMCI EMİRLERİNİN ALINMASI VE YETKİLİ KURULUŞA İLETİLMESİ
1) Kurumumuzda hesap açan müşteriler, emirlerini,
a) Yazılı ve imzalı ordino vermek suretiyle,
b) İnternet aracılığıyla,
c) Telefon, faks, sms vb. elektronik yöntemlerle iletebilirler. Müşteriler, emirlerini Kurumumuza bildirebileceği gibi doğrudan yetkili kuruluşa da bildirebilecektir.
2) Kurumumuza iletilen müşteri emirleri, yetkili yatırım kuruluşuna iletilmek üzere sisteme öncelik sırasına göre kaydedilir ve bu sıraya göre yetkili yatırım kuruluşuna iletilir.
3) Müşterilerin hesaplarından para çekme, virman yapma gibi talimatları gerçekleştirilmek üzere yetkili yatırım kuruluşuna gönderilir.
4) Müşteriye ait emir bilgilerinin gizliliği esas olup, herhangi bir üçüncü şahsa, müşteri aleyhine ve üçüncü şahıslar lehine müşteri bilgisi ve onayı olmaksızın aktarılamaz ve kullanılamaz.
C) MÜŞTERİ HESAPLARININ İZLENMESİ, İŞLEMLERİN TAKİBİ, MÜŞTERİLERE YAPILACAK BİLDİRİMLER
1) Müşteriler, gerçekleşen emirlerine ve hesaplarına ilişkin bilgilere kurumumuz ve yetkili kuruluş aracılığıyla ulaşabileceklerdir.
2) Gerçekleşen işlemlere ilişkin işlem sonuç formlarının yetkili Yatırım Kuruluşu tarafından müşterilere elektronik ortamda bildirilmesi esastır. Bu bildirimin yapılıp yapılmadığı kontrol edilerek yerine getirilmesi sağlanır
3) Müşterilerin aylık hesap özetleri yetkili Yatırım Kuruluşu tarafından müşterilere elektronik ortamda ve izleyen ayın 7. Gününe kadar gönderilir. Yetkili Yatırım Kuruluşundan gönderim bilgileri talep edilerek eksik bildirim olup olmadığı kontrol edilir ve varsa eksiklikler tamamlatılır.
4) Teminat tamamlama yükümlülüğü bulunan müşterilerin olup olmadığı yetkili Yatırım Kuruluşu nezdinde sorgulanır, yükümlülüğün yerine getirilmesi için müşteri sözleşmede belirtilen yollarla bilgilendirilir. Teminat tamamlama yükümlülüğünü yerine getirmeyen müşterilerin kaydı tutulur ve 3 aylık dönemde ikiden fazla yükümlülüğünü yerine getirmeyen müşteriler için Kurul’un Seri V. No: 65 sayılı tebliğinin 35. Maddesi uyarınca Borsaya gerekli bildirim yapılır.
5) Müşterilerin başka aracı kurumlardaki işlemlerinden dolayı kredili işlem yasaklısı olup olmadıkları kontrol edilir. Kurumumuzda veya diğer aracı kurumlardaki işlemlerinden dolayı kredili işlem yasaklısı olan müşterilerin durumları yetkili Yatırım Kuruluşuna bildirilerek kredili işlem yapmaması için gerekli tedbirler alınır.
6) Kurul’un haftalık bültenleri kontrol edilerek, bültenlerde işlem yasaklısı olarak adıgeçen müşteriler ile ilgili gerekli tedbirler alınır.
7) Aktif işlem yapan müşteriler ile yılda en az bir kez mutabakat sağlanır.
Elektronik Ortamda Müşteriler Tarafından Yapılabilecek İşlemler İle Müşteriye Elektronik Ortamda Yapılacak Bildirimlere İlişkin Esaslar
Kaldıraçlı alım satım işlemleri müşterilere tahsis edilen işlem platformu yoluyla iletilmektedir. Yatırımcılarımızın hizmetine sunulan elektronik işlem platformu, yatırımcıya şirketimiz ile fiziki olarak irtibata geçme ihtiyacı duymadan kendi bilgisayarı üzerinden kendi hesabına kaldıraçlı FX işlemi yapma imkânı sunmaktadır. İşlem platformu yatırımcılarımızın kolayca işlem yapabilmelerini sağlayacak kullanıcı dostu bir arayüze sahiptir. Platform bir istemci-sunucu uygulaması olarak inşa edilmiştir ve iletişim kanalı güvenliği için SSL sertifikaları, hizmet sunmak için de yedekli internet hatları kullanılmaktadır. Yatırımcılarımıza hizmet veren sunucu aktif-pasif mimaride yedekli olarak çalışmaktadır. Yatırımcılarımız, doğrudan elektronik işlem platformunu kullanarak emir iletmedikleri durumlarda, çağrı merkezi aracılığıyla sözlü emir verebileceklerdir. İşlem platformu, yatırımcının kaldıraçlı alım satım için aktardığı teminat ve hesap bilgilerini gerçek zamanlı olarak yansıtmaktadır. Bu kapsamda yatırımcının riski, açık pozisyonları, teminata kullanılabilir varlık toplamı, nakit bakiyesi, teminat kullanım oranı, muhasebeleştirilmemiş işlemler, cari kar/zarar durumu ve hesap değeri gerçek zamanlı görüntülenebilmektedir. Elektronik işlem platformunda yatırımcı, kendi hesabına ait varlık giriş/çıkışlarını, pozisyon ve işlem raporlarını ve hesap üzerine yapılan tüm işlemlerin dökümünü kendi belirleyeceği tarih aralıklarında görüntüleme imkanına sahiptir. Elektronik işlem platformu emir giriş ekranında fiyat, geçerlilik süresi, işleme konu olan kıymet eşi, pozisyon değeri, vade, emir tipi, emir tutarı, işlem masrafı ve teminat ihtiyacı gibi bilgiler görüntülenebilmektedir. Açık spot vadeli pozisyonlar gün aşırı taşındığı takdirde gün sonunda swap maliyeti ya da geliri sistem tarafından hesaplanarak otomatik olarak hesaplara yansıtılmaktadır. Yatırımcılarımıza elektronik posta ile günlük, aylık ekstreler gönderilebileceği gibi terminal üzerinden erişim ve talebe göre fiziki olarak basılıp adreslerine de gönderilebilecektir.
Yatırım Kuruluşları Tebliği’nin 31 inci maddesinin ikinci fıkrasında ifade edilen, profesyonel müşterilerin yararlanamayacakları mevzuat hükümlerine aşağıda yer verilmiştir:
a) Yazılı onay alınması kaydıyla saklamadaki varlıklarına ilişkin mutabakat alınması zorunlu değildir:
Yatırım Hizmetleri Tebliği’nin “müşteri ile saklamacı kuruluş arasında mutabakat” başlıklı 68 inci maddesinin birinci fıkrasına göre saklama hizmeti sunulan müşteriler ile saklamaya yetkili yatırım kuruluşunun iç kontrolden sorumlu birimi veya personeli tarafından müşteriye ait sermaye piyasası araçları ve nakde ilişkin her takvim yılında en az 1 defa yazılı veya elektronik ortamda mutabakat sağlanması zorunludur. Aynı maddenin ikinci fıkrası uyarınca profesyonel müşterilerden yazılı onay alınması durumunda birinci fıkrada yer alan mutabakatın yapılması zorunlu değildir.
b) Sözleşme yapılması kaydıyla saklama hesaplarındaki varlıkların bakiyesine ilişkin aylık bildirim yapılmak zorunda değildir:
Yatırım Hizmetleri Tebliği’nin “müşteri varlıklarına ilişkin bildirim” başlıklı 69 uncu maddesinin birinci fıkrasına göre saklamaya yetkili yatırım kuruluşu tarafından müşterilere ait sermaye piyasası araçlarına ve nakde ilişkin olarak müşterilere Kurulun belge ve kayıt düzenlemelerinde yer alan esaslar çerçevesinde asgari olarak ayda bir bildirim yapılması esas olup, bildirim yapılmaması hususunda profesyonel müşterilerle sözleşme imzalanması veya bu hususa çerçeve sözleşmede yer verilmesi mümkündür.
c) Uygunluk testi yapılması zorunlu değildir:
Yatırım Kuruluşları Tebliği’nin “uygunluk testi” başlıklı 33 üncü maddesinin birinci fıkrasına göre yatırım kuruluşlarının alım satıma aracılık ve halka arza aracılık faaliyetleri kapsamında yalnızca genel müşterilere uygunluk testi yapması zorunludur.
d) Yerindelik testinde yatırım amaçlarına ilişkin olarak yatırım süresi ile risk ve getiri tercihleri hakkında bilgilerin alınması yeterlidir:
Yatırım Hizmetleri Tebliği’nin “yerindelik testi” başlıklı 40 ıncı maddesinin dördüncü fıkrasına göre talebe dayalı olarak kabul edilenler hariç olmak üzere profesyonel müşteriler ile ilgili olarak;
- Müşterinin mali durumunun yatırımın risklerini karşılayacak yeterlilikte olup olmadığına ilişkin olarak; gelir düzeyi ve yatırım amaçlı varlığı,
- Müşterinin portföyünde veya hesabında gerçekleştirilecek işlemlere ilişkin riskleri anlayacak bilgi ve tecrübeye sahip olup olmadığına ilişkin olarak; müşterinin yaşı ve mesleği, eğitim durumu, genel ya da profesyonel müşteri olduğu, geçmişte gerçekleştirdiği işlemlere konu olan sermaye piyasası araçları, söz konusu işlemlerin türü, niteliği, hacmi ve sıklığı,
hakkında bilgilerin alınması zorunlu değildir.
e) Genel risk bildirim formu dışında ilave risk bildirimleri talep halinde açıklanır:
Yatırım Kuruluşları Tebliği’nin “müşteriye risklerin bildirilmesi yükümlülüğü” başlıklı 25 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca yatırım kuruluşlarının alım satıma aracılık faaliyeti kapsamında genel müşterilerine hizmet sunmadan önce birinci fıkra uyarınca yapılan genel risk bildirimine ek olarak üçüncü fıkrada belirtildiği üzere işleme konu sermaye piyasası araçlarının risklerini müşteriye açıklamak ve açıklamaların müşteri tarafından okunup anlaşıldığına dair yazılı bir beyan almak zorundadır. Aynı maddenin yedinci fıkrasında ise profesyonel müşterilerin talep etmesi durumunda yatırım kuruluşunun ikinci ve üçüncü fıkralar kapsamındaki açıklamaları yapmasının zorunlu olduğu hükme bağlanmıştır.
